PDA

Zobacz pełną wersję : Odkrywcy Australii



Natasza
15-02-2011, 07:58
Pojawiły się dowody wskazujące, że ani Anglicy, ani Holendrzy nie byli pierwszymi Europejczykami, którzy dotarli do Australii w epoce wielkich odkryć geograficznych i żeglowania po całym globie.
James Cook uznał, iż odkrył ten kontynent dla Korony Brytyjskiej w XVIII wieku, ale wcale nie on był pierwszy. Inny angielski podróżnik dziesiątki lat przed nim widział ten wielki ląd na południu, a Holendrzy sporządzali jego mapy jeszcze wcześniej.

Jednak mapy odnalezione w Australii świadczą o tym, że kapitana Cooka wyprzedził mało znany portugalski podróżnik Cristovao Mendonca, który 250 lat wcześniej sporządził szkice części linii brzegowej Australii. Rysowane były na początku XVI wieku i bardzo przypominają linię brzegową Australii. Opatrzone są nazwami różnych miejsc w języku portugalskim.

Dziennikarz australijski Peter Trickett twierdzi, że natrafił na te dokumenty osiem lat temu, szperając w pewnym antykwariacie w Canberrze. Uważa on, że rysunki wiernie oddają przylądki i zatoki wschodniego wybrzeża, co dowodzi, iż Mendonca żeglował tam w latach 20. XVI wieku.
Trickett opublikował swoje odkrycia w książce "Beyond Capricorn" ("Za zwrotnikiem Koziorożca"). Mapy zostały podobno sporządzone przez francuskich kartografów na podstawie portolanów, które albo zabrano Portugalczykom, albo potajemnie odkupiono.

Niektórzy naukowcy odrzucają jednak twierdzenie, że przedstawiają one Australię. Wskazują na miejsce zwane "Terra Java", które bardzo przypomina linię brzegową Australii, ale zdecydowanie nie zgadza się na odcinku liczącym ponad 900 mil.

Trickett uważa, iż jest tak być może dlatego, że portolany nie zostały złożone we właściwy sposób. – Coś im świtało, ale nieco się pomylili – mówi. Wydaje mu się, że kartografowie we Francji patrzący na te portugalskie szkice mogli popełnić błąd. Zestawianie ich – wiele z nich rysowano na kawałkach skóry – przypominało nieco układanie puzzli. – Bez wyraźnych oznaczeń kierunków świata południową część można dołączyć na dwa różne sposoby. Według mnie została ona źle dopasowana – podkreśla.

Trickett posłużył się komputerem i gdy obrócił fragment jednej z map o 90 stopni, otrzymał obraz dokładnie odpowiadający wschodniemu wybrzeżu Australii. W nowym układzie mapa pokazuje odcinek wybrzeża kontynentu od wyspy Kangaroo w pobliżu Adelajdy przez najbardziej wysunięty na południe Przylądek Wilsona, zatokę Botany, Sydney i dalej.
Trickett jest zdania, że oryginalne szkice zostały sporządzone przez Mendoncę, kiedy w cztery statki ruszył on z portugalskiej bazy w Malakka. Celem tej tajnej misji było odkrycie położonej na południe od Jawy "Złotej Wyspy", o której wspominał Marco Polo.

Ze względu na rywalizację Hiszpanii i Portugalii o kontrolę nad oceanami i odkrywanymi ziemiami, oba królestwa pilnie strzegły swych map. Wiele portugalskich map zaginęło dla potomności, kiedy ich składnica, Casa da India, została zniszczona podczas trzęsienia ziemi, jakie w 1755 roku nawiedziło Lizbonę.

Australijczycy od dawna spekulowali nad wskazówkami sugerującymi, że dużo wcześniej niż Brytyjczycy byli tam inni Europejczycy. Na początku XIX wieku odkryto podobno szczątki tak zwanego "Mahoniowego Statku", które później jednak zaginęły. Statek był zrobiony z "ciemnego, mocnego drewna" i "przypominał zdobione meble". To, jak twierdzą niektórzy, mogła być karawela lub galeon utracony przez Mendoncę podczas wyprawy.

Inni twierdzą nawet, że Brytyjczycy, gdy wybierali się na poszukiwanie Australii, wiedzieli, że był tam Mendonca i dali kapitanowi Cookowi kopie portugalskich map.

Trickett sądzi, że wyczyn tego portugalskiego żeglarza stawia go obok Krzysztofa Kolumba i Ferdynanda Magellana. Jeśli ma rację, to kapitanowi Cookowi wbrew jego mniemaniu nie udało się dotrzeć "dalej niż jakikolwiek człowiek". Pozostaje on jednak Europejczykiem, któremu przypisuje się odkrycie Australii, a jego pomniki stoją zarówno w Greenwich w Londynie, jak też na Hawajach i w australijskiej Victorii.

Mendonca natomiast porzucił żeglowanie i objął dowództwo fortu na terenie dzisiejszego Iranu. Jego dokonania pozostają jedynie drobnym szczegółem bogatej historii portugalskich wypraw i odkryć.

The Guardian<!-- google_ad_section_end -->