Verdun, wspomnienie kości co mchem porosły

[pixi]

W historii Francji było wiele wojen, krótszych, dłuższych, nawet była „wojna stuletnia” ale tylko jedna z nich wycisnęła tak pamiętne znamię w każdej prawie rodzinie i ślady jej widać dotąd niemal w każdym mieście, miasteczku a nawet wiosce.

Ta niezapomniana wojna to pierwsza wojna światowa 1914 - 1918. W czasie jej trwania powołano do wojska rownocześnie kilka roczników poborowych, w czasie długotrwałych walk zginęła olbrzymia ilość żołnierzy, każda rodzina wspomina poległych dziadków lub pradziadków.

Prawie w każdej miejscowości stoi pomnik poległych jej mieszkańców płci męskiej, często lista na tablicy jest bardzo długa.

Verdun to synonim najbardziej śmiertelnej bitwy. Na pólnocny wschód od miasta wybudowano w XIX w. 37 fortów na odcinku 40 km. W 1916 roku, od lutego do grudnia, toczyła się w tej okolicy najbardziej krwawa batalia pozycyjna między armią francuską a niemiecką. Oprócz fortów każdy z przeciwników kopał głębokie i liczne transzeje aby chronić się skutecznie przed ogniem nieprzyjaciela. Były dni gdy spadał tu milon pocisków w jeden dzień.
Ataki na okopanego przeciwnika poprzez „no men’s land” dzielący wrogie pozycje spowodowały olbrzymie straty w ludziach ale nie przyniosły zmian linii frontu.

Postanowiliśmy odwiedzić to miejsce wracając z Alzacji.

http://pixiland.info/Verdun/Verdun01.jpg

[jacky]

jakżesz te wydarzenia zdają się odległe w przeszłości...
przy obecnych wydarzeniach - czasy I wojny światowej jarzą się jak prehistoria na poziomie starożytnego Rzymu...

[Fila]

Pomyśleć, że zaledwie 90 lat temu....
nie dość, że Francuzi byli biali
to jeszcze mieli odwagę walczyć.

Cześć poległym za Ojczyznę!

[pixi]

... czasy I wojny światowej jarzą się jak prehistoria na poziomie starożytnego Rzymu...

Nie dla Francuzow. Tak jak my wracamy przy byle jakiej okazji do lat 1939 - 45 a nasi rodzice wspominaja partyzanckie czasy, we Francji I wojna powoduje ciagle bolesne wspomnienia, pamiatki posiada kazda niemal rodzina a militaria z niej sa bardzo poszukiwane. Minelo ponad 90 lat, uczestnicy odeszli ale nie da sie zapomniec tych setek tysiecy poleglych. 11 listopada jest tu wielkim swietem.

[pixi]

Podjeżdżamy od wschodu przez las, wita nas tablica informacyjna, pierwszy skrajny to fort Vaux. Widać tylko jego długą, obtłuczoną pociskami fasadę południową, całość pokryta jest ziemią z soczystym trawiastym dywanem. Pierwsza pamiątkowa płyta marmurowa z dziwnym rysunkiem gołębia na kasku ?

http://pixiland.info/Verdun/Verdun02.jpg

Wtedy, najpewniejszym środkiem przesyłania informacji były gołębie pocztowe. W 1916 r. pod silnym obstrzałem niemieckim i mając wielu rannych i zabitych, dowódca fortu wysłal swego ostatniego gołębia z apelem o posiłki. Gołąb doleciał do celu choć ranny i zaczadzony. Posiłki dla fortu nie nadeszły i musiał się poddać, później jednak został odzyskany.
Walki upamiętnia druga tablica.

http://pixiland.info/Verdun/Verdun03.jpg

Fort Vaux można zwiedzać za 3 € od osoby. Mała wystawa zaraz wprowadza w epokę; pogniecione manierki, banki na wode, zardzewiałe drobiazgi, liczne fotografie. Długi, sklepiony korytarz, panuje wilgoć i chłód, wrażenie osamotnienia, nieprzyjemnie. Malutka salka dowodzenia, szpitalik na 6 łóżek... było ponad 60-ciu rannych. Na końcu stanowisko działka, którego nie było w czasie najostrzejszych walk.

http://pixiland.info/Verdun/Verdun04.jpg

http://pixiland.info/Verdun/Verdun05.jpg

[Marko]

Wracamy do historii Pixi
Nie zapominamy o dawnych czasach.

[carnivalka]

Dobrze ,że wspominasz Pixi dawne karty dziejów Europy.

[jacky]

przydałby się wątek - turystycznym tropem historii po Europie...

[pixi]

Następny to fort Douaumont, znacznie większy, wielopoziomowy. Zrujnowana fasada, ślady reperacji i wzmocnień, na górze widoczne kopuły wieżyczek dział i zasieki z drutu kolczastego, jeszcze tamtego, sprzed prawie wieku ? Fort też można zwiedzać, za 3 € od osoby (a jeśli oba forty razem to bilet zbiorczy tylko za 5 €).
Na ławkach przed wejściem siedzą żołnierze niemieccy, odpoczywają po zwiedzaniu. Czy mieli lekcję poglądową sztuki militarnej ?

http://pixiland.info/Verdun/Verdun06.jpg

http://pixiland.info/Verdun/Verdun07.jpg

http://pixiland.info/Verdun/Verdun08.jpg

Korytarze i pomieszczenia są szersze ale wiecej wilgoci, zimno, miejscami woda stoi na kamiennych płytach. Obszerne sypialnie zachowały metalowe, piętrowe łóżka, grupowa łazienka z korytkami – umywalkami podobno rzadko miała dość wody dla codziennej higieny. Z wyposażenia kuchni i innych pomieszczeń pozostało niewiele.

http://pixiland.info/Verdun/Verdun09.jpg

[pixi]

Na końcu głównego korytarza było stanowisko ciężkiego działa, zachował się cały skomplikowany mechanizm wielotonowej wysuwanej wieżyczki z maszynerią napędzaną ręcznie korbami.

http://pixiland.info/Verdun/Verdun12.jpg

http://pixiland.info/Verdun/Verdun13.jpg

Możemy chodzić po różnych poziomach, strzałki nie pozwalają się zgubić, solidne, kamienne mury są wszędzie tak podobne. Kapiąca często z góry woda i mdławo-żółtawe światło lamp dają nieprzyjemne wrażenie zagrzebania głęboko i daleko od zewnętrznego świata.

http://pixiland.info/Verdun/Verdun14.jpg

http://pixiland.info/Verdun/Verdun11.jpg

Co musieli odczuwać żołnierze zamknięci tu miesiącami, oddychający ciągle tym samym śmierdzącym powietrzem, przy huku padających wokół pocisków ?

[pixi]

Prochownia

http://pixiland.info/Verdun/Verdun10.jpg

Dzisiejszy lokatorzy fortu

http://pixiland.info/Verdun/Verdun15.jpg

Z przyjemnością wychodzimy na powierzchnię, na oślepiające słonce, jak kret opuszczajacy swoja jamę na zielonej łące. Wdrapujemy się na górę, podchodzimy pod kopułę wieżyczki, dalej widać inne, mniejsze; stąd można ocenić rozmiary fortyfikacji choć doskonale pokryte ziemią, na pierwszy rzut oka wyglądają jak zwykle trawiaste pagóry .

http://pixiland.info/Verdun/Verdun16.jpg

http://pixiland.info/Verdun/Verdun17.jpg

[jacky]

bodajże widać na murach fortecy klasyczne grafitti ...

[pixi]

Na południe od fortu szosa przecina wąską transzeję, biegnącą zygzakowato, dobrze jeszcze widoczną. Była to arteria komunikacyjna między poszczególnymi pozycjami. Próbuję wyobrazić sobie jak przebiegał tędy goniec, dobrze nasuwając chełm na uszy i nisko pochylając głowę a wokół padające z hukiem pociski wyrzucały w powietrze fonntanny ziemi. Niósł ważne rozkazy, informacje o zaopatrzeniu, pocztę dla żołnierzy z wieściami z domu od bliskich.

http://pixiland.info/Verdun/Verdun18.jpg

http://pixiland.info/Verdun/Verdun19.jpg

http://pixiland.info/Verdun/Verdun20.jpg

[jacky]

jak tak dalej pójdzie to doczekamy się reportażu z linii Maginota...
ale to dopiero po powrocie pixi z Bałkanu...

[pixi]

Dalej dojeżdzamy do wysokiego budynku Memorialu mieszczącego muzeum – wejście : dorośli 7 €, dzieci, studenci i wojskowi – 3,50 €.
Darujemy sobie inne forty.
Cmentarz poległych zajmuje bardzo rozległy teren zdominowany przez płaski, wydłużony budynek o dziwacznej architekturze, z masywną wysoką wieżą, aktualnie w remoncie.
Ilość nagrobków tonących w czerwonych kwiatach jest wprost niepoliczalna. Jedna kwatera wyróżnia się, to nie białe krzyże lecz zaokrąglone stelle, zwrócone w stronę Mekki na grobach żołnierzy z oddziałow kolonialnych Sengalczyków wcielonych do armii francuskiej i walczących za Francję. Wyraźne przypomnienie że była to wojna światowa.

http://pixiland.info/Verdun/Verdun21.jpg

http://pixiland.info/Verdun/Verdun22.jpg

Zwycięstwo w tej batalii przypadło Francji i przyczyniło się do odzyskania przez nią Alzacji i Lotaryngii.
Straty ludzkie – 143 tys. po stronie niemieckiej i 163 tys. po stronie francuskiej, oraz setki rannych, to najbardziej śmiertelna bitwa w historii.
Teraz teren bitwy porasta gęsty las ale ziemia zachowała ślady sprzed dziewiedziesięciu pieciu lat. Sa tu leje, garby powstałe po wywróceniu ziemi przez pociski, miejscami resztki transzeji. Po wioskach kompletnie zburzonych pozostały jedynie wzgórki na miejscu domostw i pamięć ludzka.

http://pixiland.info/Verdun/Verdun23.jpg

[jacky]

ale i tam Polacy w mundurach dwóch różnych a przeciwnych sobie armii walczyli...