Góry Świętokrzyskie
Najstarsze góry w Polsce i w Europie i najwyższe między Sudetami a Uralem. Leżą w centralnej części Wyżyny Kielecko-Sandomierskiej wchodzącej w skład Wyżyny Śląsko-Małopolskiej. Najwyższym szczytem jest Łysica (612 m n.p.m.). Stolicą regionu są Kielce
Atrakcje Gór Świętokrzyskich
1. Jaskinia Raj - 0 km
Najsłynniejsza polska jaskinia z piękną szatą naciekową odkryta została w 1964 roku. Najatrakcyjniejsze są zwisające z kamiennego stropu stalaktyty (są miejsca, gdzie na metrze kwadratowym jest ich ponad 200), wśród nich spotykamy cieniutkie nitki nazwane makaronami, kalcytowe draperie i wyrastające z dna stalagmity i tzw. stalagnaty - kolumny z krystalicznego wapienia, charakterystyczne pola ryżowe i niezwykle rzadkie perły jaskiniowe.
Najpiękniejsza jest Sala Stalaktytowa z tzw. Pagodą. W Komorze Złomisk warto obejrzeć kolumnę zwaną Harfą. Po jaskini oprowadza przewodnik, który opowiada o żyjących tu niegdyś neandertalczykach i niedźwiedziach jaskiniowych. Przy odrobinie szczęścia można zobaczyć żyjące tu nietoperze: nocka dużego lub gacka wielkoucha.
2. Kielce - 12 km
Najciekawszym zabytkiem miasta jest zbudowany na początku XVII wieku Pałac Biskupów Krakowskich.
W reprezentacyjnych komnatach na piętrze koniecznie trzeba zobaczyć słynne plafony ze scenami historycznymi i galerię portretów biskupów krakowskich, będących przez kilka stuleci właścicielami miasta.
W leżącej nieopodal pałacu bazylice katedralnej, ufundowanej w 1171 roku przez biskupa Gedeona, warto obejrzeć cudowny obraz Matki Bożej Łaskawej. W ołtarzu głównym znajduje się cenny obraz Szymona Czechowicza przedstawiający Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny. Warto odwiedzić skarbiec katedralny z pięknymi dziełami sztuki sakralnej.
3. Święta Katarzyna - 30 km
Z wsi położonej na skraju Puszczy Jodłowej prowadzi szlak na Łysicę (612 m), najwyższy szczyt Gór Świętokrzyskich słynący z efektownego gołoborza i wielkich jodeł.
Przy szlaku stoi pomalowana na biało kapliczka z wydrapanym podpisem młodego Stefana Żeromskiego i jego przyjaciela Jana Strożeckiego.
Znajduje się tam także źródełko św. Franciszka. Woda z niego jest ponoć niezwykle skuteczna w leczeniu chorób oczu. We wsi jest także XV-wieczny klasztor, w którym przebywają bernardynki. W klasztorze we wnętrzu niewielkiego kościoła jest wyrzeźbiona w drewnie cyprysowym figura św. Katarzyny; warto zwrócić uwagę na zasłonięty kratą chór oraz krużganki zwane obchodami.
W okolicy jest kilkanaście kapliczek upamiętniających pustelnie zamieszkiwane niegdyś przez mnichów anachoretów. Na skraju puszczy stoi kamień z cytatem z "Puszczy Jodłowej" Stefana Żeromskiego: "Puszcza jest niczyja - nie moja, ani twoja, ani nasza, jeno Boża, święta".
4. Święty Krzyż - 55 km
Na górze zwanej Łysą stoi klasztor benedyktyński założony według tradycji przez Bolesława Chrobrego.
Od przechowywanych tu relikwii Krzyża Świętego wzięły swą nazwę całe góry.
W podziemiach kaplicy Oleśnickich, w przeszklonych trumnach spoczywają szczątki rodziny założyciela klasztoru oraz księcia Jaremy Wiśniowieckiego.
W kościele Św. Trójcy są ciekawe obrazy Franciszka Smuglewicza przedstawiające m.in. legendę świętokrzyską.
W muzeum ojców oblatów, opiekujących się dziś świętokrzyskim sanktuarium, można obejrzeć eksponaty przywiezione z wyjazdów misyjnych.
Zainteresowani przyrodą powinni odwiedzić Muzeum Przyrodnicze ŚPN w pięknych salach klasztoru.
5. Nowa Słupia - 70 km
Na początku naszej ery centrum starożytnego okręgu hutniczego; na okolicznych polach znaleziono dziesiątki tysięcy pozostałości po dymarkach, prymitywnych piecach hutniczych, w których wytapiano żelazo.
Możemy je oglądać w Muzeum Starożytnego Hutnictwa wzniesionym nad piecowiskiem kilkunastu dymarek z II wieku n.e. Podczas imprezy Dymarki Świętokrzyskie, pod koniec lata, można zobaczyć wytop żelaza w prymitywnej dymarce i zapoznać się z życiem ówczesnych ludzi.
Na skraju puszczy stoi kamienny pomnik Pielgrzyma, który przesuwa się ponoć co roku o ziarnko piasku. Kiedy dotrze na szczyt, nastąpi koniec świata. Ma jeszcze przed sobą około 3 km.
6. Bodzentyn - 85 km
</STRONG>W miasteczku można zwiedzić zabytkową kolegiatę z renesansowymi nagrobkami biskupów krakowskich oraz ruiny renesansowego zamku na skarpie nad Psarką.
7. Bartków - 110 km
Rośnie tu słynny dąb Bartek, jedno z najstarszych drzew w Polsce. Ma od 700 do 1000 lat, ale dokładnie ile, nie wiadomo.
Pod nim według legendy odpoczywał Bolesław Krzywousty, król Kazimierz Wielki sprawował sądy, a powracający spod Wiednia Jan III Sobieski ukrył w jego dziupli szablę turecką, rusznicę i gąsiorek przedniego wina. Dziuple i ubytki są zacementowane, a rozłożyste konary podparte stemplami.
8. Oblęgorek - 125 km
W dawnym dworku Tarłów ofiarowanym w 1900 roku Henrykowi Sienkiewiczowi przez naród jest dzisiaj muzeum pisarza: portrety i fotografie rodzinne, pamiątki z licznych podróży, ulubione obrazy i broń, a także wydania jego dzieł w licznych, często orientalnych, językach.
9. Wąchock
Miejscowość, o której wszyscy opowiadają dowcipy, istniej naprawdę i w dodatku ma wspaniały zabytek - XIII-wieczne opactwo cystersów.
Opactwo cysterskie w Wąchocku należy do najcenniejszych obiektów późnoromańskich w Polsce.
Zachował się wspaniały kapitularz wsparty na czterech romańskich kolumnach, zabytkowy refektarz (jadalnia klasztorna) oraz nastrojowe krużganki z resztkami fresków, a także wirydaż.
Klasztorny kościół św. Floriana nawiązujący do architektury włoskiej ma barokowe wyposażenie.
10. Skarżysko-Kamienna
Miasto, rozwinęło się jako jeden z ośrodków przedwojennego COP.
W Muzeum Orła Białego znajduje się jedna z najciekawszych w Polsce kolekcji militariów i pamiątek związanych z partyzantką i ruchem oporu. Obok kolekcji broni, dokumentów i mundurów największą atrakcją jest plenerowa wystawa uzbrojenia: czołgów, dział, wyrzutni rakietowych, wozów pancernych, samochodów wojskowych, samolotów bojowych i helikopterów.
Atrakcją miasta jest Sanktuarium Matki Bożej Ostrobramskiej. Obok nowego kościoła przy ul. Wileńskiej zbudowano wierną kopię wileńskiej Ostrej Bramy, w której zawisnął obraz MB Ostrobramskiej namalowany przez wilniankę Izabelę Borowską.
11. Krzemionki Opatowskie
To jeden z najciekawszych rezerwatów archeologicznych w naszym kraju i największa neolityczna kopalnia krzemienia w Europie. Na terenie kopalni odkrytej przez geologa, Jana Samsonowicza, zachowało się ponad dwa tysiące szybów (tzw. warpi) o głębokości kilku metrów, od których odchodzą chodniki wysokości ok. metra.
Za pomocą rogowych narzędzi wydobywano tu krzemień pasiasty, cenny i poszukiwany materiał. Wykonywano z niego toporki, ostrza strzał i włóczni, noże, skrobaki i przecinaki. Po zapoznaniu się z ekspozycją muzealną można zwiedzić podziemną część kopalni i zobaczyć niesamowity widok - krzemienne buły tkwiące w białej wapiennej skale.
12. Starachowice
Zachował się tu unikalny zespół wielkiego pieca z początku XIX wieku, jeden z najcenniejszych zabytków tego typu na świecie. Budowle robią wrażenie zapuszczonych, ale warto je zwiedzić. Chęć obejrzenia obiektu należy zgłosić w miejscowym PTTK.
Dodatkową atrakcją jest umieszczona w fabrycznych halach ekspozycja kopalnych tropów tekodontów, krokodylopodobnych jaszczurów żyjących około 245 milionów lat temu. To największa tego typu kolekcja w Europie.
13. Święty Krzyż
Badania archeologiczne potwierdziły dawne podania i legendy mówiące o istnieniu tu ok. VIII wieku pogańskiego ośrodka kultowego. Sensacją było odkrycie otaczającego szczyt kamiennego kręgu.
Po przyjęciu chrześcijaństwa nadal odbywały się tu dość swobodne nocne spotkania przy ogniskach. Nie podobało się to oczywiście księżom i zakonnikom, którzy zaczęli szerzyć pogłoski o odbywających się tu ponoć rozwiązłych sabatach czarownic. I tak narodziła się legenda.
"Podróże" Nr 06/2007
