ABC Andory

[Natasza]

Księstwo Andory
Małe księstwo w południowo-zachodniej Europie, bez dostępu do morza.
Leży w Pirenejach granicząc od północy z Francją a od południa z Hiszpanią.

Język urzędowy - kataloński
Stolica - Andora
Ustrój polityczny - monarchia konstytucyjna
Szef rządu - premier
Powierzchnia całkowita - 468 km²
Wody śródlądowe - ~0%
Liczba ludności (2005)- 70 549
Gęstość zaludnienia - 150,7 mieszk./km²
Jednostka monetarna - euro (EUR, €)
Hymn państwowy - El Gran Carlemany
Kod samochodowy - AND
Kod telefoniczny +376

[Natasza]

HISTORIA
Według tradycji Karol Wielki nadał prawa miejskie Andorze w zamian za ich waleczność podczas walk z Maurami. Następnie stała się lennem hrabiów Urgel, aby ostatecznie w 1133 przejść pod władanie biskupa z Urgel. W XII wieku była przedmiotem sporu pomiędzy biskupami a ich francuskimi sąsiadmi z północy, hrabiami z Foix. W 1278 udało się rozwiązać konflikt na mocy którego biskup i hrabia zostali współrządcami. W 1419 na wniosek ludności Andory został powołany lokalny parlament nazywany Radą Terytorialną (Consell de la Terra) później przekształcony w Radę Generalną (Consell General). W 1607 król Henryk IV hrabia Foix wydał edykt, na mocy którego przekazał swe prawa do współrządzenia Andorą francuskiemu władcy.
W okresie 1812-1813 Cesarstwo Francuskie zajęło Katalonię i podzieliło ją na cztery departamenty. Wówczas Andora weszła w skład jednego z nich (départament de Sègre). W 1933 Francja zajęła Andorę wobec społecznych zamieszek przed wyborami.
12 lipca 1934 awanturnik Boriss Skossyreff ogłosił się w Urgel Borisem I, niepodległym księciem Andory, równocześnie ogłaszając wojnę przeciwko biskupowi z Urgel. 20 lipca został aresztowany przez policję hiszpańską i wydalony z Hiszpanii. W latach 1936-1940 w Andorze stacjonował francuski garnizon aby przeciwdziałać wpływom hiszpańskiej wojnie domowej.
W czasie II wojny światowej Andora pozostawała neutralna, ale dopiero w 1958 ogłosiła pokój z Niemcami po I wojnie (1914-1918), z którymi pozostowała w stanie formalnej wojny, co zostało pominięte w traktacie wersalskim. Pozostawiona w stanie pewnej izolacji Andora była niejako poza głównym nurtem europejskiej historii. W ostatnich czasach dzięki kwitnącej turystyce oraz rozwojowi transportu udało się jej wyjść z tej izolacji oraz gruntownie zmienić swój system politycznego w 1993, w którym to roku została członkiem ONZ.

[Natasza]

Mikrokraje Europy

Autor:Remigiusz MielcarekWydawnictwo:Sorus, Październik 2005 ISBN:83-89949-02-4 Liczba stron:181 Wymiary:125 x 195 mmcena 29 zł

[Natasza]

Pireneje - Tom 2

<DL class=prodFeatures><DT>Autor: </DT><DD>K. Reynolds</DD><DT>Wydawnictwo:</DT><DD>Sklep Podróżnika, Sierpień 2008 </DD><DT>ISBN:</DT><DD>978-83-7136-051-0 </DD><DT>Liczba stron:</DT><DD>262 </DD><DT>Wymiary:</DT><DD>120 x 165 mm</DD><DD>cena 42 zł</DD><DT>Hiszpania, Andora, Pirenejski Szlak Wysokogórski</DT></DL>

[Natasza]

Serwisy pogodowe

http://www.weatherunderground.com/global/AD.html
http://www.weather-forecast.com/locations/...ralavella.shtml

Raport śniegowy dla narciarzy:
http://www.realconditions.com/reportList.cfm?country=AN
http://www.ski.andorra.com/default.asp<!-- google_ad_section_end -->

[Natasza]

Strona oficjalna Księstwa Andory:
http://www.andorra.ad

Inne przydatne strony:
http://www.andorra.com

Kamerki internetowe w Andorze:
http://www.mobilitat.ad
http://www.andorramania.com/andorraw...-meritxell.php<!-- google_ad_section_end -->

[Natasza]

Księstwo Andory to małe państewko położone w Pirenejach, ok. 2000 m n.p.m., graniczące z Hiszpanią i Francją. Uważane za jeden z rajów podatkowych, łączy tradycję i piękną historię z biznesową nowoczesnością. Szukając domu wakacyjnego w Andorze natkniemy się na liczne oferty w stolicy o nazwie – Andorra la Vella. Jest to niezwykle klimatyczne, zabytkowe miasto, pełne zabytków pochodzących nawet sprzed tysiąca lat. Niewielki rozmiar tego miasta doskonale rekompensuje ilość atrakcji turystycznych. Goście domów i apartamentów wakacyjnych w andorskiej stolicy chętnie biorą udział w licznych imprezach, prezentujących tradycje ludowe tego kraju, będącego pod silnym wpływem kultury katalońskiej. To małe, niepozorne państewko skrywa liczne tajemnice.
Andora składa się z kilkunastu, rozrzuconych po pirenejskich zboczach, miasteczek. Są to w większości zabytkowe osady górskie, w których czas płynie powoli, a ludzie są towarzyscy i uśmiechnięci.

[Natasza]

Polski turysta może posługiwać się na terenie Andory polskim prawem jazdy. Honorowane są polskie polisy ubezpieczeniowe OC z wykupioną "zieloną kartą".



Policja bardzo surowo egzekwuje w Andorze przestrzeganie przepisów ruchu drogowego. Za wszelkie wykroczenia (zwłaszcza za nadmierną prędkość) grożą bardzo wysokie mandaty.


PRZEPISY DROGOWE W ANDORZE

• Świateł mijania nie trzeba używać przez cały dzień, zapala się je podczas dnia przy słabej widoczności
• Zapinanie pasów bezpieczeństwa jest obowiązkowe dla kierowcy i pasażera siedzącego na przednim siedzeniu
• W samochodzie obowiązkowo trzeba mieć zapasowe żarówki, trójkąt ostrzegawczy, kamizelkę odblaskową
• Zimą polecane są opony zimowe, łańcuchy zależy zakładać, gdy warunki drogowe tego wymagają lub nakazują znaki

POMOC DROGOWA W ANDORZE

Na terenie Andory pomocą drogową zajmuje się wiele prywatnych firm. Każda gmina udziela o informacji o firmach działających na swoim terenie i służy pomocą. Oto telefony kontaktowe w poszczególnych gminach:

• CANILLO: +376 346 000
• ENCAMP: 162
• PAS DE LA CASA: 162
• ORDINO: 163
• LA MASSANA: 164 / +376 736 925
• ANDORRA LA VELLA: 165 / +376 873 111
• SANT JULIŔ DE LŇRIA: 166 / +376 744 021
• ESCALDES-ENGORDANY: 167

OGRANICZENIA PRĘDKOŚCI

W terenie zabudowanym (jeśli znaki nie mówią inaczej) - 50 km/h.
Poza terenem zabudowanym od 60 do 90 km/h


DOPUSZCZALNA ILOŚĆ ALKOHOLU WE KRWI 0.5 promila


PRZEWOŻENIE DZIECI

Dzieci w wieku poniżej 10 lat nie mogą być przewożone na przednim siedzeniu samochodu.

[Natasza]

Kempingi w Andorze

W Andorze nie wolno rozbijać namiotów, ani biwakować w innych miejscach niż oznaczone pola kempingowe. Dotyczy to też gór, gdzie wolno biwakować tylko w miejscu do tego przeznaczonym, opatrzonym znakiem przyczepy kempingowej.

[Natasza]

Andora jest rajem podatkowym. Na wiele towarów państwo nie nakłada wcale, albo nakłada minimalne podatki. Dotyczy to głównie paliwa, alkoholu i papierosów. Stąd wiele towarów podlega ograniczeniom przy wywozie z Andory.


Zgodnie z przepisami celnymi, od 1 grudnia 2008, bez oclenia z Andory można wywieźć produkty przeznaczone do własnego użytku do kwoty 900 euro na osobę. Oto limity:


PRODUKTY SPOŻYWCZE

• Kawa - 1000 g lub 400 g ekstraktu
• Herbata - 200 g w torebkach lub 80 g liściastej
• Alkohol - 1,5 litra alkoholu powyżej 22 procent lub 3 litry poniżej 22 procent oraz 5 litrów wina stołowego
• Papierosy - 300 sztuk papierosów lub 150 sztuk cygar (poniżej 3 g każde) lub 75 cygar (powyżej 3 g każde) lub 400 g tytoniu.
• Inne produkty spożywcze za kwotę nie wyższą niż 300 euro, ale nie więcej niż 2,5 kg mleka w proszku, 3 kg mleka skondensowanego, 1 kg masła, 4 kg sera, 5 kg cukru lub słodyczy, 5 kg mięsa

PRODUKTY PRZEMYSŁOWE

• Perfumy - 75 g perfum + 375 ml wody kolońskiej
• Inne produkty przemysłowe za kwotę nie wyższą niż 900 euro

Sklepy w Andorze otwarte są zwykle w godz. 9.00- 20.00, jednak między godz. 13.00 a 15.00 przewidziany jest czas na sjestę, większość sklepów jest wtedy zamknięta. Zgodnie z prawem Andory, sklepy muszą być zamknięte przez cztery dni w roku:

• 1 stycznia - Nowy Rok
• 14 marca - Dzień Konstytucji
• 8 września – Dzień Matki Boskiej z Meritxell (święto narodowe)
• 25 grudnia - Boże Narodzenie

[Natasza]

Banki i bankomaty w Andorze

W Andorze w obiegu jest euro, choć nie drukuje się tu tej waluty.
W każdym banku można wymienić pieniądze oraz wypłacić je z bankomatu. Akceptowane są popularne karty kredytowe Visa, Mastercard i American Express. Banki w Andorze pracują od 9.00 do 13.00 i od 15.00 do 17.00, w soboty od 9.00 do 12.00. Latem wszystkie banki zamknięte są w soboty.

[Natasza]

W Andorze funkcjonują dwa rodzaje poczty: hiszpańska i francuska.



Na każdej z rodzajów poczt kupić można znaczki i materiały potrzebne do korespondencji. Krajowe usługi pocztowe są bezpłatne.
Godziny otwarcia:
• Poczta francuska: La Poste, tel. +376 820 408
Od poniedziałku do piątku w godz. 8.30-14.30, soboty 9.00-12.00
• Poczta hiszpańska: Correos, tel. +376 820 257
Od poniedziałku do piątku w godz. 8.30-14.40, soboty 9.00-13.00

By dodzwonić się do Andory z zagranicy wykręcić trzeba numer +376, a następnie numer bezpośredni. Na terenie kraju wykręca się tylko bezpośredni numer.





Ważne telefony:

• Informacja telefoniczna: 111
• Międzynarodowa informacja telefoniczna: 119
• Informacje o pogodzie: po katalońsku +376 848 851, po hiszpańsku +376 848 852, po francusku +376 848 853
• Numer kierunkowy do Polski +48

INTERNET

Na placach w centrach miast można bezpłatnie połączyć się z internetem za pomocą sieci Wi-Fi. Połączenie można też często bezpłatnie uzyskać w kawiarniach i centrach konferencyjnych większych miast.

[Natasza]

Święta państwowe w Andorze

• 1 styczeń - Nowy Rok
• 6 styczeń – Trzech Króli
• 14 marca - święto Konstytucji
• Marzec lub kwiecień - Wielkanoc
• 1 maja - święto pracy
• 15 sierpnia - Wniebowzięcie NMP
• 8 sierpnia - święto Matki Boskiej z Meritxell, patronki Andory
• 1 listopada - Wszystkich Świętych
• 8 grudnia – Uroczystość Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny
• 25 grudnia - Boże Narodzenie

Inne święta

• Escudella Day obchodzony w dzień św. Antoniego, 17 stycznia w Andorra la Vella. Na głównym skwerze miasta można spróbować przygotowywanych tam typowych dla Andory potraw z duszonych mięs.
• Escudella Day odbywa się też w Sant Juliŕ de Lňria w dzień św. Sebastiana, 20 stycznia. Wszyscy chętni na Plaça de la Germandat mogą spróbować typowych dla Andory duszonych potraw.
• 23 kwietnia w dzień św. Jerzego mieszkańcy Andory obdarowują się różami i książkami
• W Ordino we wrześniu odbywają się targi gastronomiczne. Szefowie kuchni wychodzą na ulice i gotują swoje specjały. Można spróbować narodowej i międzynarodowej kuchni. Targi trwają tydzień, odbywają się też spotkania prowadzone przez szefów kuchni i restauratorów z udziałem reprezentantów Francji i Hiszpanii.
• W Ordino we wrześniu odbywa się festiwal muzyki klasycznej. Trwa dwa dni. Jego początki sięgają 1983 roku. Koncerty mają miejsce w kościele parafialnym.
• Dzień węgorza we wrześniu w Andorra la Vella. Serwuje się najróżniejsze potrawy z tej ryby

[Natasza]

Andora nie posiada typowej dla siebie kuchni. Tamtejsze potrawy są mieszanką kuchni hiszpańskiej i francuskiej.


Do najbardziej znanych dań lokalnych należą: omlet (truites de casseroles), proste danie z ziemniaków i kapusty, spożywane kiedyś przez katalońskich wieśniaków (trixat), szynka zapiekanąaz miodem (rostes amb mel) i ser (ormatge de tup).

Zupy, podobnie jak w Hiszpanii gotowane są najczęściej na baraninie z warzywami i ziemniakami. Z Francji natomiast Andora zaczerpnęła głównie smalec kaczy i gęsi.

[Natasza]

Malutka Andora posiada jeden obiekt wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO. To Dolina Madriu-Perafita-Clarol, wpisana w 2004, 2006 r.


Dolina Madriu-Perafita-Clarol obrazuje sposób korzystania z bogactw naturalnych obszaru wysokich Pirenejów na przestrzeni tysiącleci. Jej spektakularne krajobrazy lodowcowe z urwistymi klifami, wysokimi otwartymi pastwiskami i stromymi, porosłymi lasami dolinami zajmują powierzchnię 4247 ha, co stanowi 9 % całkowitej powierzchni Andory.

Na terenie Doliny Madriu-Perafita-Clarol można prześledzić zachodzące zmiany klimatyczne, gospodarcze i systemów społecznych, a także utrzymywanie się pastoralizmu i surowej górskiej kultury. Obszar obejmuje liczne budowle, głównie letnie osady, pola tarasowe, kamienne drogi i pozostałości po wytopie żelaza.

Źródło: Polski Komitet ds. UNESCO