Ziemia Chełmińska zaliczana jest do Kujaw, choć właściwe Kujawy położone są na przeciwnym brzegu Wisły.

Chełmno (łac. Culmen, niem.: Culm, Kulm) miasto i gmina w województwie kujawsko- pomorskim, powiat chełmiński. Prawa miejskie otrzymało 28 grudnia 1233r (prawo chełmińskie - później na prawie chełmińskim lokowano ok. 200miast) ok. 20 tys. mieszkańców. Stolica historycznego regionu Ziemia Chełmińska.
Gród założony przez Piastów w XI w. z tego czasu pochodzą również pozostałości bazyliki romańskiej.
W latach 1230-1250 główne miasto Zakonu Krzyżackiego, siedziba I Komturii, w latach 1236-1251 siedziba diecezji chełmińskiej.
W XIII w wstąpiło do Hanzy.
Od 1466 w granicach Prus Królewskich (II pokój toruński), od 1692, działała tutaj Akademia Chełmińska, szkoła średnia współpracująca z Akademią Krakowską. W 1772 znalazło się w zaborze pruskim. Od 1806 w Księstwie Warszawskim, 1815 w Wlk. Ks. Poznańskim (Prusy), 1817 w Prusach Zachodnich.
Prawie nienaruszony średniowieczny układ urbanistyczny pochodzący prawdopodobnie z czasu drugiej lokacji ok. 1251. Interesujące Stare Miasto bogate w zabytki, jest pięć (istniało siedem) gotyckich kościołów, jedne z najlepiej w Polsce zachowanych murów miejskich (długość ok. 2km), renesansowy ratusz i kamienice z XVIII-XIX wieku.
W Kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny znajdują się relikwie Świętego Walentego.