Monastyr Studenica
Serbia
39 km na po³udniowy zachód Kraljevo , w centralnej Serbii, le¿y XII-wieczny serbski prawos³awny klasztor Studenica.
Monastyr Studenica, ufundowany przez Stefana Nemaniê, za³o¿yciela ¶redniowiecznego pañstwa serbskiego wkrótce po abdykacji, w koñcu XII w., jest najwiêkszym i najbogatszym klasztorem prawos³awnym w Serbii. Legenda g³osi, ¿e podczas gdy on polowa³ wzd³u¿ rzeki Studenica, gdzie wp³ywa ona do rzeki Ibar, wielkiego powiatu w³adca Stefan Nemanja oraz towarzysz±ce mu osoby zatrzyma³y siê na odpoczynek. Zadowolony z opatrzno¶ci, która go tu zaprowadzi³a, postanowi³ zbudowaæ ko¶ció³ pod wezwaniem Naj¶wiêtszej Maryi Panny.
Jego dwa g³ówne zabytki z bia³ego marmuru: cerkiew Bo¿ej Bogurodzicy i cerkiew koronacyjna (Kraljeva crkva) zawieraj± pe³ny repertuar XIII i XIV-wiecznego malarstwa bizantyjskiego.
Klasztor zosta³ wybudowany w ¶rodku du¿ej polany/przejazd przez rzekê Studenica/. Jest on otoczony kolistym murem oko³o 115 m ¶rednicy. Oprócz pól uprawnych tu s± wspania³e lasy na stokach trzech masywów.
Klasztor Studenica
Ukrzy¿owanie, fresk z klasztoru Studenica z 1208 roku
Kompleks Studenica obejmuje ko¶ció³ ¶w Miko³aja , niewielki jednonawowy ko¶ció³, wewn±trz którego odnajdziemy freski z XII lub pocz±tku XIII wieku. Miêdzy ko¶cio³em ¶w Miko³aja i ko¶cio³em Króla s± fundamenty ko¶cio³a pod wezwaniem ¶w Jana Chrzciciela . Na zachód od ko¶cio³a Naj¶wiêtszej Maryi Panny, jest stary refektarz zbudowany w czasach arcybiskupa Sawy. Wreszcie, po zachodniej stronie kompleksu klasztornego znajduje siê dzwonnica , zbudowana w XIII wieku. Na pó³noc od refektarza jest XVIII-wieczna klasztornya rezydencja, w której obecnie mie¶ci siê muzeum z szeregiem cennych eksponatów ze studeneckiego skarbca /ponad 100 cennych obiektów/.
Jednak¿e, czêste wojny i grabie¿e znacznie pomniejszy³y zawarto¶æ klasztornego skarbca.
W klasztorze znajduj± siê szcz±tki pierwszego serbskiego króla, ca³un i trumna Stefana Prvovencani. Klasztor jest prawdziwym muzeum XIII-wiecznego malarstwa bizantyjskiego freski w sanktuarium Matki Bo¿ej z lat 1208-9; freski w po³udniowej kaplicy, w tym samym ko¶ciele z lat 1233-34; freski
w ko¶ciele ¦wiêtego Miko³aja z 1230 roku. Ko¶ció³ Króla mie¶ci najpiêkniejsze freski namalowane przez Michaela i Eutychios. Nied³ugo po 1314 roku, namalowa³ cykl z ¿ycia Marii Panny, który jest jednym
z wiod±cych dzie³ sztuki Bizancjum. S³ynny krucyfiks i portrety ¶wiêtych w o³tarzu zdobi± unikalny klasztor. Pierwszy szpital serbski powsta³a w³a¶nie w tym klasztorze, o czym wie niewiele osób. Osiem kilometrów od kompleksu jest ascetyczna pustelnia ¦wiêtego Sawy, zbudowana w skale /aby trafiæ z monastyru do pustelni trzeba pokonaæ oko³o 10 km krêtej górskiej drogi, dalej oko³o pó³torej godziny czerwonym szlakiem przez las, prawie na sam szczyt bo pustelnia usytuowana jest na pionowym skalnym klifie góry Radoèelo/.
Kompleks zosta³ wpisany na Listê ¦wiatowego Dziedzictwa UNESCO w 1986 roku.