Europa Nostra

[Natasza]

Europa Nostra, federacja stowarzyszeń chroniących dziedzictwo kulturowe i środowisko naturalne na naszym kontynencie, wspólnie z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym ogłosiła skróconą listę 11 miejsc i obiektów historycznych, które w najbliższych latach mogą ulec zniszczeniu, zniknąć z powierzchni Ziemi i map.

Eksperci Europa Nostra wybrali 11 obiektów z listy nominacji przedłożonych przez organizacje z 21 krajów. Podczas dorocznego kongresu Europejskiego Dziedzictwa, który odbędzie się 5 maja w Wiedniu, lista zostanie zawężona do siedmiu najbardziej zagrożonych miejsc.

Celem federacji jest nie tylko wskazanie tych obiektów, ale również ***** i działania wspierające ich ochronę.

Oto miejsca i obiekty w Europie, które mogą zniknąć!

[Natasza]

Synagoga w Suboticy, Serbia
To jeden z naj­wspa­nial­szych przy­kła­dów art no­uve­au w ar­chi­tek­tu­rze sa­kral­nej w środ­ko­wej Eu­ro­pie. Zbu­do­wa­na w 1902 roku sy­na­go­ga jest bo­ga­to zdo­bio­na ele­men­ta­mi wę­gier­skiej sztu­ki lu­do­wej. We wnę­trzu za­cho­wa­ły się zło­ce­nia, ma­lo­wi­dła ścien­ne i wi­tra­że. Po II woj­nie świa­to­wej i za­gła­dzie kilku ty­się­cy Żydów z Sub­o­ti­cy, sy­na­go­ga za­czę­ła pod­upa­dać i - po­mi­mo użyt­ko­wa­nia jej jako te­atru - wy­ma­ga re­no­wa­cji.

[Natasza]

Cytadela w Alessandrii, Włochy
To jeden z naj­wspa­nial­szych przy­kła­dów XVIII-wiecz­nych for­ty­fi­ka­cji w Eu­ro­pie o bo­ga­tej hi­sto­rii z cza­sów na­po­le­oń­skich i zjed­no­cze­nia Włoch. W 2012 roku Włosi wy­bra­li sze­ścio­bocz­ną twier­dzę swoim uko­cha­nym za­byt­kiem. Głów­nym za­gro­że­niem dla cy­ta­de­li jest nad­mier­ny roz­wój traw i chwa­stów, które osła­bia­ją mury.

[Natasza]

Drewniane kościoły południowej Transylwanii i północnej Oltenii, Rumunia
Or­ga­ni­za­cje chcą ochro­nić przed znisz­cze­niem ponad 60 nie­wiel­kich, drew­nia­nych ko­ściół­ków na ru­muń­skiej pro­win­cji. Więk­szość z nich po­cho­dzi z XVIII i XIX i sta­no­wi nie­zwy­kłe świa­dec­two lo­kal­nej toż­sa­mo­ści i re­li­gij­no­ści miesz­kań­ców. Wzno­szo­ne były zresz­tą ich wła­sny­mi rę­ka­mi z do­stęp­nych ma­te­ria­łów - mimo to nie­któ­re za­wie­ra­ją pięk­ne ma­lo­wi­dła czy zdo­bie­nia.

[Natasza]

Historyczne osiedla Dolcho i Apozari w mieście Kastoria, Grecja
Do­lcho i Apo­za­ri two­rzą hi­sto­rycz­ne cen­trum Ka­sto­rii. Znaj­du­je się tutaj ponad 300 za­byt­ko­wych willi z XVIII i XIX wieku - wiele z nich jest nie­ste­ty w bar­dzo złym sta­nie, z roz­pa­da­ją­cym się fa­sa­da­mi i dziu­ra­wy­mi da­cha­mi. Sy­tu­ację po­gar­sza kry­zys eko­no­micz­ny w Gre­cji.

[Natasza]

Rzymskie ruiny Golemo Gradište, Konjuh, Macedonia
Go­le­mo Gradište to sta­ro­żyt­ne rzym­skie mia­sto da­to­wa­ne na V-VI w. n.e., które pre­zen­tu­je wy­jąt­ko­wy mo­ment prze­mian w hi­sto­rii osad­nic­twa i geo­gra­fii miast z ukła­du kla­sycz­ne­go na eu­ro­pej­ski. Na 17 ha roz­rzu­co­ne są uni­ka­to­we bu­dow­le o cha­rak­te­rze obron­nym i sa­kral­nym, w tym bi­zan­tyń­ska ro­tun­da. Go­le­mo Gradište nie jest za­bez­pie­czo­ne przed wpły­wa­mi po­go­dy oraz sza­brow­ni­ka­mi.

[Natasza]

Monastyr św. Grzegorza Bardzrakash, Dsegh, Armenia
Kom­pleks klasz­tor­ny św. Grze­go­rza w głę­bo­kim wą­wo­zie koło Dsegh da­to­wa­ny jest na X-XIII w. Ko­ścio­ły i ka­pli­ce mo­na­sty­ru, w tym naj­star­szy po­świę­co­ny wła­śnie pierw­szej gło­wie ko­ścio­ła or­miań­skie­go, znaj­du­ją się w cał­ko­wi­tej ru­inie. Eu­ro­pa No­stra po­stu­lu­je o za­bez­pie­cze­nie ruin i osu­sze­nie te­re­nu.

[Natasza]

Karyliony (dzwony wieżowe) pałacu w Mafrze, Portugalia
Ko­lek­cja 120 dzwo­nów z brązu two­rzą­cych ka­ry­lio­ny (ca­ril­lon) w wie­żach pa­ła­cu w Ma­frze to naj­więk­szy, za­cho­wa­ny ich ze­spół na świe­cie. Two­rzą, wraz z ory­gi­nal­nym sys­te­mem ze­ga­ro­wym, wy­jąt­ko­we dzie­ło sztu­ki i nauki z XVIII wieku. Ca­ril­lon z wieży pół­noc­nej nie był w ogóle do tej pory re­stau­ro­wa­ny. W bar­dzo złym sta­nie są nie­ste­ty drew­nia­ne rusz­to­wa­nia utrzy­mu­ją­ce dzwo­ny, co może gro­zić ich za­wa­le­niem.
Pałac w Ma­frze to naj­więk­sza re­zy­den­cja kró­lew­ska w Por­tu­ga­lii. Kom­pleks zło­żo­ny z ba­zy­li­ki, klasz­to­ru, pa­ła­cu i bi­blio­te­ki jest jed­nym z naj­więk­szych dzieł ba­ro­ku w Eu­ro­pie.

[Natasza]

Maszyneria sceniczna teatru Bourla, Antwerpia, Belgia
Teatr Bo­ur­la w An­twer­pii to ostat­ni miej­ski teatr w Eu­ro­pie, który po­sia­da ory­gi­nal­ny, XIX-wiecz­ny me­cha­nizm sce­nicz­ny. Urzą­dze­nia słu­żą­ce do zmia­ny sceny czy wy­wo­ły­wa­nia efek­tów dźwię­ko­wych po­wsta­ły w 1834 r. we fran­cu­skiej fir­mie Phi­la­stre and Cam­bon. Obec­ny za­rząd­ca te­atru skła­nia się do wy­mia­ny ma­szy­ne­rii na współ­cze­sną.

[Natasza]

Kolorowe szeregowce w Czerniachowsku, Rosja
Osie­dle sze­re­go­wych bu­dyn­ków, po­ma­lo­wa­nych w ja­skra­we barwy, to je­dy­ny za­cho­wa­ny w Ob­wo­dzie Ka­li­nin­gradz­kim (dawne Prusy Wschod­nie) przy­kład do­ko­nań nie­miec­kie­go ar­chi­tek­ta Hansa Scha­ro­una. Po­wsta­ło w 1924 roku i do dziś obec­ne są tu tra­dy­cyj­ne ele­men­ty ów­cze­snych de­ko­ra­cji, zdob­nic­twa i sto­lar­ki. Scha­ro­un był pre­kur­so­rem bu­dow­nic­twa so­cjal­ne­go w Niem­czech (współ­uczest­ni­czył w po­wsta­wa­niu Sie­mens­stadt w Ber­li­nie i We­is­sen­ho­fsie­dlung w Stut­t­gar­cie). Za­an­ga­żo­wał się także w od­bu­do­wę znisz­czo­nych w I woj­nie świa­to­wej Prus Wschod­nich.

[Natasza]

Trackie sanktuarium, Mishkova Niva, Bułgaria
To naj­bar­dziej zna­czą­ce świa­dec­two kul­tu­ry trac­kiej w re­gio­nie Malko Tar­no­vo w Buł­ga­rii. Sank­tu­arium skła­da­ją­ce się m.​in. z 25-me­tro­we­go okrę­gu i gro­bow­ca jest czę­ścią więk­sze­go kom­plek­su ar­che­olo­gicz­ne­go da­to­wa­ne­go na V-III w. p.n.e.

[Natasza]

Paço de Vilar de Perdizes, Portugalia
Nie­wiel­ka wio­ska Paço de Vilar de Per­di­zes sta­no­wi­ła od XVI w. bar­dzo ważne miej­sce dla piel­grzy­mów zdą­ża­ją­cych drogą św. Ja­ku­ba do San­tia­go de Com­po­ste­la. Znaj­do­wa­li oni opie­kę i schro­nie­nie w tu­tej­szej re­zy­den­cji oraz szpi­ta­lu z ap­te­ką i ka­pli­cy. Bu­dyn­ki łączą ele­men­ty re­ne­san­so­we, ba­ro­ko­we i ma­nie­ry­stycz­ne. Można tu zna­leźć za­rów­no drew­nia­ne skle­pie­nia, jak i - cha­rak­te­ry­stycz­ne dla Por­tu­ga­lii - zdo­bio­ne płyt­ki azu­le­jos. Dziś Paço de Vilar de Per­di­zes znaj­du­je się nie­ste­ty w opła­ka­nym sta­nie.