Żubry i Białowieża

[Natasza]

Puszcza Białowieska – ostatni naturalny nizinny las od Atlantyku po Ural. Nie ma wątpliwości, że jest to jeden z najcenniejszych obszarów przyrodniczych Europy. Dlatego przyrodnicy z taką determinacją biją na alarm: Z puszczą źle się dzieje! – Na oczach naszego pokolenia rozgrywa się ostatni akt jej dziejów – trwoży się profesor Simona Kossak, popularyzatorka puszczańskiej przyrody.

Niezwykłość puszczy polega na tym, że powstała bez udziału człowieka. Pradzieje tej kniei sięgają – jak dowo-dzą badania – trzech tysięcy lat.

Królewskie łowiska

Podobna puszcza z udziałem wiekowych dębów porastała niegdyś żyzne niziny od Bałtyku po Karpaty, o czym wciąż świadczą liczne na mapie Polski nazwy: Dąbrowa, Dąbrówka, Dąbrowiec. Po wycięciu drzew leśne ostępy zamieniły się w pola uprawne. Jedynie na krańcach Rzeczpospolitej, w otoczeniu trudno dostępnych bagien, przetrwał las – matecznik żubra.

Puszcza chroniła żubra, a żubr chronił puszczę – tak najkrócej można wyjaśnić początki ochrony lasów w dolinie rzeki Narewki. Od wieków były to królewskie łowiska. Kroniki przekazały opisy wielkich polowań przed bitwą grunwaldzką. Jagiellonowie, a po nich Stefan Batory, gromadzili tu zapasy dziczyzny przed wojennymi wyprawami. W Białowieży stoi obelisk upamiętniający polowanie Augusta III Sasa, podczas którego padły 42 żubry, 13 łosi, nie licząc drobniejszej zwierzyny. Białowieża była przystankiem, który miał urozmaicać podróże carów Rosji z Petersburga do Warszawy. Puszczę szczególnie upodobał sobie ostatni władca Rosji, Mikołaj II, który był tu siedem razy.
Jego ulubione tereny łowieckie upamiętnia szlak turystyczny „Carska Tropina”, wytyczony wzdłuż lewego brzegu Narewki. Za rzeką rozciągają się tereny Obszaru Ochrony Ścisłej Białowieskiego Parku Narodowego.

[Natasza]

Matecznik

W ściśle chronionej części BPN, gdzie przyroda rządzi się sama, zadziwia różnorodność leśnych siedlisk i bogactwo gatunków drzew o strzelistych, goniących do światła pniach. Jakiż to niespodziewany widok dla oczu nawykłych do oglądania lasów sadzonych przez człowieka, w których przeważa jeden, czasami dwa gatunki drzew.

W puszczy lasy mieszają się ze sobą. W porastającym mokradła olsie dominują dorodne czarne olchy przetykane świerkami. Tuż obok pnie drzew obmywa strumień, to już inny las – łęg, gdzie olszy towarzyszy jesion. Nieco dalej, na lekkim wyniesieniu, las grądowy. Jego wysokie piętro tworzą korony wiekowych lip i dębów, konary klonów i grabów sięgają nieco niżej. Tam, gdzie gleba staje się uboższa, grąd zmienia się w bór, utworzony głównie przez sosny i świerki.

W najpełniej chronionej części puszczy – mateczniku drzewa dożywają kresu swych dni. Umierają, stojąc i tworzą mikroświat dla niezliczonej rzeszy organizmów. Gdy nadejdzie pora, pień, gniotąc gałęzie sąsiadów, wali się w dół, wprowadzając nieco światła w półmrok podszytu. Pod osłoną jego konarów, korzystając ze słońca, najszybciej pną się w górę siewki brzóz i świerków. Później przychodzi czas na inne gatunki: klony, jesiony i dęby. Z czasem pień obrastają mchy, porosty i zasiedlają kolejni puszczańscy lokatorzy.

[Natasza]

Połowa Puszczy Białowieskiej stanie się Parkiem?

Jak wynika ze źródeł zbliżonych do resortu środowiska i Lasów Państwowych, jeszcze tego roku 200 km kw polskiej części Puszczy Białowieskiej może zostać włączone do Parku Narodowego.
Wcielone w całości do Parku Narodowego ma zostać nadleśnictwo Białowieża, a także cześć nadleśnictwa Browsk, reszta zostanie połączona z trzecim puszczańskim nadleśnictwem: Hajnówką. To by oznaczało, że w granicach Białowieskiego Parku Narodowego, który w chwili obecnej zajmuje ok. 100 km kw. znajdzie się połowa polskiej części Puszczy Białowieskiej.

W taki sposób Polska ma zamiar uczcić 600-lecie objęcia ochroną Puszczy Białowieskiej, ostatniego pierwotnego lasu nizinnego jaki istnieje w Europie. Puszcza stała się bardzo istotna dla królów polskich, po tym jak w roku 1409 polował w niej Władysław Jagiełło szykujący się jednocześnie na wojnę z Zakonem Krzyżackim. Puszcza chroniona byłą także w zaborze rosyjskim jako miejsce polowań carów. Wycinki rozpoczęły tutaj dopiero w czasie I Wojny Światowej, a utworzony w 1921 roku Białowieski Park Narodowy chronił jedynie 50 km kw.

Przyrodnicy i organizacje ekologiczne z Polski i całego świata zabiegały o ochronę Puszczy. To pod ich naciskiem w roku 1996 rząd postanowił powiększyć Białowieski Park Narodowy o kolejne 50 km kw. Ale według specjalistów było to daleko za mało. W Puszczy, prowadząc gospodarkę leśną, w dalszym ciągu niszczono środowisko życia tak rzadkich gatunków jak np. dzięcioł białogrzbiety czy dzięcioł trójpalczasty.

Nie wiadomo w jaki sposób na propozycję resortu środowiska zareagują lokalne samorządy, które do tej pory sprzeciwiały się powiększeniu parku. Dotąd kolejne rządy właśnie brakiem zgody lokalnych społeczności tłumaczyły zwłokę z powiększaniem Parku. A tymczasem zgoda samorządów wcale jest wymagana przez obowiązującą ustawę o ochronie przyrody.

Z drugiej jednak strony Polska już niedługo mogła by narazić się na zarzut ze strony Komisji Europejskiej, że Puszcza nie jest w należyty sposób chroniona w ramach programu Natura 2000.

Po stronie Białoruskiej granicy, cały obszar 1200 km. kw. Puszczy jest objęty ochroną jako park narodowy. Władze białoruskie z okazji 600-lecia polowania króla Jagiełły mają zamiar objąć ścisłą ochroną ok. 700 km kw. pierwotnego lasu.

[Natasza]

W Białowieży liczą żubry

W Puszczy Białowieskiej rozpoczęło się liczenie żubrów. Leśnicy chcą się dowiedzieć, ile tych zwierząt żyje w polskiej części puszczy.
Stado można policzyć tylko wtedy, gdy w puszczy leży śnieg. Większość żubrów liczy się bowiem przy miejscach ich zimowego dokarmiania. Pozostałe - przeważnie samotne byki - lokalizuje się po tropach na śniegu. Liczenie powtarza się kilka razy, żeby nie było błędów. Jego wyniki będą znane pod koniec stycznia.

Przed laty ustalono, że liczebność białowieskiego stada powinna wynosić od 230 do 250 żubrów - gdyby było ich więcej, mogłyby wyrządzić w lesie i na okolicznych polach zbyt dużo szkód. Białowieskie stado od kilku lat jest jednak liczniejsze. Park sprzedaje zwierzęta do innych hodowli.

Innym sposobem zmniejszania liczebności stada są odstrzały selekcyjne. Wybiera się do nich sztuki nie nadające się do dalszej hodowli. Dyrektor Białowieskiego Parku Narodowego Zdzisław Szkirudź poinformował, że już wystąpił do ministra środowiska o pozwolenie na odstrzał.

Białowieża jest znanym na całym świecie ośrodkiem hodowli żubra. Pracownicy Parku nie tylko liczą, ale też dokarmiają zwierzęta. Na potrzeby stada zgromadzono blisko 600 ton siana, zboża, buraków i żołędzi. Dokarmianie potrwa do marca.

[Natasza]

Białowieża - otwarto szlak dębów królewskich

W poniedziałek, 15 grudnia 2008 w Starej Białowieży w Puszczy Białowieskiej otwarto szlak dębów królewskich, który został dostosowany do zwiedzania przez osoby niepełnosprawne. Jest to jedna z najstarszych i ścieżek edukacyjnych w kraju oraz jedna z najchętniej odwiedzanych w Puszczy Białowieskiej. Szlak zamknięto w 2005 roku po przewróceniu się jednego ze starych drzew imienia Augusta III Sasa. Rozpoczęto wówczas prace nad remontem ścieżki, aby zwiedzanie było bezpieczniejsze dla turystów. Obecnie zwiedza się chodząc po kładce wokół skupiska dębów zamiast pomiędzy nimi. Ścieżkę udostępniono również dla osób niepełnosprawnych poprzez zamontowanie tabliczek informacyjnych dla osób niedowidzących oraz niewidomych.

Leśnicy chcą, aby w Starej Białowieży w ramach szlaku powstało jeszcze "Ekomuzeum Królewskiej Puszczy" znajdujące się na wolnym powietrzu. Zainstalowano już deszczochron na przyszłym placu rekreacyjno- edukacyjnym, utworzono parking, a także ogrodzono teren na przyszłe ekomuzeum. Powstaje również budynek gospodarczy, gdzie będzie kasa obiektu. Pozostawiono stare tabliczki informacyjne o drzewach, które zostały uzupełnione tłumaczeniem na język angielski.

Planuje się także umieszczenie ekspozycji edukacyjnych na temat dawnych zawodów, między innymi bartnictwa oraz wyników prowadzonych badań archeologicznych.

Ścieżka edukacyjna "Szlak Dębów Królewskich i Wielkich Książąt Litewskich" powstała w 1978 roku. Jej inicjatorami byli leśnicy Nadleśnictwa Białowieża: Lech Miłkowski i Jacek Wysmułka. Na szlaku opisano ponad 20 kilkusetletnich dębów, które otrzymały imiona królów polskich oraz wielkich książąt litewskich, którzy byli związani z historią Puszczy Białowieskiej zazwyczaj poprzez udział w polowaniach.

Wszystkie opisy stworzyła Barbara Ewa Wysmułkowa, żona leśniczego Wysmułka. Marek Taradejna, rzecznik Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Białymstoku poinformował - Celem ścieżki było zaprezentowanie historii Puszczy Białowieskiej przez opowiadanie o wizytach władców w lesie, w którym najdłużej przetrwał w warunkach naturalnych największy lądowy europejski ssak - żubr.

Najstarszymi dębami są Zygmuntowie: Stary i August. Oba mają po 450 lat. Natomiast najmłodszym drzewem jest dąb o dwóch pniach: Olgierd i Kiejstut, który ma 150 lat. Na szlaku rosną również August II Sas, Władysław IV, Bona Sworza, Kazimierz Wielki, Kazimierz Jagiellończyk, Witold, Giedymin i Jan Kazimierz.

[Natasza]

Żubry online, czyli podejrzyj króla puszczy
Jest to możliwe dzięki projektowi Lasów Państwowych, które umieściły specjalną kamerę na skraju Puszczy Białowieskiej. Kamerę zainstalowano na polanie znajdującej się na terenie Nadleśnictwa Browsk. To jedno z miejsc, gdzie leśnicy wykładają zimą karmę dla żubrów, głównie siano, które jest pozyskiwane na łąkach białowieskich. "Żubry online" to drugi taki, po "Bielikach online", projekt realizowany przez Lasy Państwowe. Podglądanie zwierząt żyjących dziko cieszy się coraz większą popularnością wśród internautów. - Największa liczba osób, które oglądały żubry w tym samym momencie to 3 tysiące - mówiła Anna Malikowska, rzeczniczka Lasów Państwowych.

http://www.lasy.gov.pl/zubr

[pixi]

Klikam, patrze - a tu 20 sarenek usiluje wyskubac szczypty trawki spod sniegu pokazujac mi biale tyleczki a zubra ani sladu.

[Natasza]

Odwiedziłam stronę ze trzy dni temu, widziałam ze trzy sztuki.

[Natasza]

Nie pozwól, by Puszcza Białowieska - dziedzictwo nas wszystkich - została zniszczona.
Podpisz petycję na stronie www.kochampuszcze.pl i zaapeluj do Premier Beaty Szydło, by rząd objął Puszczę ochroną, na jaką ten wyjątkowy las zasługuje. Niech usłyszy Twój głos i zobaczy, że takich jak Ty i ja są tysiące. Nasz wspólny głos może ocalić Puszczę.
http://www.kochampuszcze.pl/informacje/

[anneli]

Tylko raz byłam w Puszczy Białowieskiej, ale te tereny są na tyle piękne, że kusi mnie ponowna wizyta. Gdyby tylko to było trochę bliżej :)