Atrakcje Podkarpacia

[Natasza]

Jeziorka Duszatyńskie

Jeziorka Duszatyńskie to nazwa dwóch, a w przeszłości trzech, jezior osuwiskowych znajdujących się na zachodnich zboczach Chryszczatej w Bieszczadach. Jeziorka powstały na skutek oderwania zachodniego zbocza Chryszczatej 13 kwietnia 1907 i zatamowania przepływu rzeki. Do osunięcia zbocza doszło po wiosennych roztopach i ulewnych deszczach. W wodach jeziorek odkryto nieznany wcześniej w Polsce endemit - gatunek wodopójki Neumania callosa.

[Natasza]

Trójgranica Kremenaros

Góra ta jest również zwana Krzemieńcem, wznosi się na wysokość 1221 m n.p.m. Jest to miejsce gdzie łączą się granice trzech państw: Polski, Słowacji i Ukrainy. Na Kremenarosie wznosi się betonowy słup trójkątnej budowy, na każdym boku znajdują się godła i nazwy poszczególnych państw granicznych. Dojście na Kremenaros od Wielkiej Rawki zajmuje około 40 minut.

[Natasza]

Wąż eskulapa

Największy wąż żyjący w Polsce i Europie Środkowej. Długość jego ciała może przekraczać 2 metry. W Polsce występuje przede wszystkim w Bieszczadach. Jest bardzo rzadki, niejadowity i pod ochroną. W dawnych czasach był symbolem medyków.

[Natasza]

Rynek w Przemyślu

To bardzo nietypowy Rynek. Nie ma na nim ratusza, a to tego jest cały pochyły. Każda jego część sprawia wrażenie jakby była z innej epoki. Najważniejszym miejscem rynku jest fontanna z niedźwiadkami

[Natasza]

Źródło i dolina Sanu

Na granicy Polski i Ukrainy, przy monolicie granicznym 224, znajduje się źródło pierwszego lewego dopływu Sanu. Na tym znaku granicznym strona ukraińska w 1996 roku zawiesiła tablicę błędnie informującą, iż jest to "witik riki Sian" (źródło rzeki San). Rzeczywiste główne źródło Sanu znajduje się wyżej, około 200 metrów na południowy zachód od obelisku w centrum śródleśnej polany ok. 30 m od granicy z Polską. Dla wielu jednak to właśnie przy obelisku znajduje się umowne miejsce, gdzie San bierze początek. By tam dojść trzeba pokonać 11 kilometrów, ale warto, ponieważ dolina Sanu jest wyjątkowo piękna.

[Natasza]

Rezerwat Gołoborze i źródła wody mineralnej z arsenem

Rezerwat przyrody Gołoborze o powierzchni 13,90 hektara to naturalne rumowisko skalne piaskowca. 27 procent terenu pokryte jest kamieniami, które sprawiają wrażenie jakby zsuwały się w dół. Na terenie rezerwatu odkryto wiele źródeł wody mineralnej, w tym tej zawierającej arsen, co jest niespotykane w innych miejscach Polski.

[Natasza]

Skansen w Sanoku

Największy w Europie park etnograficzny. Na obszarze 38 hektarów prezentowana jest kultura polsko-ukraińskiego pogranicza we wschodniej części polskich Karpat. Na terenie Muzeum zgromadzono 176 obiektów budownictwa drewnianego z okresu od XVII do XX wieku, gdzie obok budynków mieszkalnych, mieszkalno-gospodarczych i gospodarczych znajdują się również obiekty sakralne (kościół i dwie cerkwie Bojkowskie) a także budynki użyteczności publicznej (szkoła wiejska, zajazd) oraz obiekty przemysłowe (młyn wodny, wiatraki, kuźnie). Już we wrześniu otwarta dla zwiedzających będzie najnowsza cześć skansenu - Galicyjski Rynek.

[Natasza]

Schronisko Chatka Puchatka w Bieszczadach

Schronisko położone w Bieszczadach na Połoninie Wetlińskiej (1232 m). Powstało w latach pięćdziesiątych jako wojskowy punkt obserwacyjny. Schronisko jest małe, kameralne, ciasne i zapewnia raczej spartańskie warunki. Wodę dowozi się w kanistrach z odległego źródła, a prąd wytwarzany jest przez agregaty. W zimie bywa zasypywane aż po dach, wiosną i jesienią jest wymarzonym miejscem dla osób szukających ciszy i samotności w górach.

[Natasza]

Przy malowniczej trasie między Uhercami Mineralnymi a przejściem granicznym z Ukrainą w Krościenku znajdziemy osławione Ustrzyki Dolne. Miasto zwane jest zimową stolicą Podkarpacia ze względu na znajdującą się w okolicy sporą liczbę wyciągów narciarskich. Poza sezonem zimowym na Gromadzyniu odbywa się Motocyklowy Rajd Bieszczadzki, a także Jarmark Folkowy "Bojkowiana". W samym centrum Ustrzyk warto zatrzymać się na chwilę na urokliwym ryneczku, a tuż obok niego zwiedzić Muzeum Przyrodnicze Bieszczadzkiego Parku Narodowego. Ucieczka poza miasto też przyniesie wiele wrażeń. Na otaczających je wzgórzach wytyczono 25 kilometrów szlaków spacerowych, 100 kilometrów tras rowerowych oraz część międzynarodowej rowerowo-pieszej trasy Śladami Dobrego Wojaka Szwejka (zielony szlak R-63).

[Natasza]

Jedną z najbardziej wymagających dróg w Bieszczadach jest ta oznaczona numerem 892 z Zagórza do Komańczy. Oprócz standardowych w tym regionie serpentyn co chwilę natrafiamy na utrudnienia w postaci wahadłowego ruchu (spowodowany remontami dróg), nagłych zwężeń jezdni czy dziur i wybojów. Ale udać się nią warto, bo na końcu czeka nas słynnaKomańcza. Dlaczego słynna? To przecież tutaj równo rok (od 27 października 1955 roku do 26 października 1956 roku) komunistyczne władze PRL internowały Prymasa Polski kardynała Stefana Wyszyńskiego. Duchowny przetrzymywany był w klasztorze nazaretanek, który mieści się na uboczu wsi (dojeżdżamy tylko do schroniska PTTK im. Zatwarnickiego, stamtąd w górę tylko pieszo). Do dziś znajduje się tam izba pamięci kardynała. Dla aktywnych w Komańczy znajduje się wiele pieszych szlaków. Stąd warto wybrać się w wyższe partie Bieszczad, mijając po drodze atrakcyjną kolejkę wąskotorową we wsi Majdan.

[Natasza]

Po niesamowitym zjeździe serpentyną z Wetliny, gdzie po lewej stronie oczom naszym ukazały się dwie połoniny (Wetlińska i Caryńska), dojeżdżamy do Ustrzyk Górnych. To prawdziwe serce Bieszczad, mimo że mało tu mieszkańców (nieco ponad 100 osób) i mało turystów. Tak naprawdę w Bieszczadach oblegane są Cisna i Wetlina, a w północnej części Solina i uzdrowiskowy Polańczyk. Dlatego miłośnicy ciszy wybierają Ustrzyki Górne, gdzie największym zabudowaniem jest nowoczesna siedziba Straży Granicznej (to oczywiste, bo w pobliżu znajduje się zewnętrzna granica Unii Europejskiej) oraz Zajazd Pod Caryńską, gdzie można znaleźć nocleg (ceny poza sezonem od 100 zł za pokój 2-osobowy do prawie 300 za 6-osobowy).

[Natasza]

Wołosate, uznane za najbardziej wysuniętą na południe miejscowość w Polsce (niedaleko znajduje się szczyt Opołonek, który jest z kolei najbardziej wysuniętym na południe punktem Polski). Tu naprawdę mogliśmy poczuć dzikość natury i pustkowie (mieszkają tutaj 44 osoby). We wsi znajduje się Zachowawcza Hodowla Konia Huculskiego.

[Natasza]

Cerkiew pod wezwaniem św. Paraskewy w Radrużu (woj. podkarpackie) to ewenement na skalę kraju. Ta najstarsza drewniana cerkiew na terenie Polski została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Powstała w XVI w., a na przestrzeni lat kilkukrotnie ją przebudowywano.

Cerkiew wzniesiona nad potokiem Radrużka wraz z otoczeniem stanowi przykład oryginalnego zespołu cerkiewnego. Otacza ją przydaszek (soboty), który wsparty jest na wyprofilowanych rysiach. Wnętrze nawy oraz sanktuarium pokryto polichromią figuralną. Jest także piękny ikonostas. Przy cerkwi znajduje się stary cmentarz, dzwonnica oraz kamienny budynek kostnicy. Całość otoczona jest kamiennym murem.


cerkiew

[Natasza]

Miłek letni, zawilec wielkokwiatowy, obuwik pospolity to niektóre z zagrożonych gatunków roślin woj. podkarpackiego, jakie znalazły się w wydanej w Rzeszowie „Czerwonej Księdze”. Publikacja od stycznia będzie nieodpłatnie przekazywana szkołom, bibliotekom i samorządom. Pokazane i omówione zostały w niej zagrożenia poszczególnych elementów szaty roślinnej regionu i ich skala. Dotyczy to zarówno gatunków roślin, jak i całych zbiorowisk roślinnych. Nad publikacją przez rok pracował zespół ekspertów z Uniwersytetu Rzeszowskiego. Jak napisano w „Czerwonej księdze” głównym czynnikiem powodującym wymieranie miłka letniego są herbicydy, powszechnie używane przez rolników, oraz zarastanie pól przez krzewy i drzewa. Z kolei głównym zagrożeniem dla obuwika pospolitego może być ponowne ocienienie stanowiska w wyniku zarastania. Wskazano jednocześnie, że obuwik występuje jedynie w Lesie Czulnia koło Leska.


Inną zagrożoną na Podkarpaciu rośliną jest Anemone sylvestris, czyli zawilec wielkokwiatowy, który w kraju jest bliski zagrożeniu. Według księgi gatunek ten obecnie występuje tylko na dwóch stanowiskach: na Górze Filipa koło Makowej oraz w Dąbrowie koło Zaklikowa. Głównymi zagrożeniami dla tej rośliny jest wzrost wilgotności i zarastanie muraw kserotermicznych.


Natomiast wśród zagrożonych zbiorowisk roślinnych znalazł się m.in. zespół bagna zwyczajnego i torfowca magellańskiego, który należy do leśnych torfowisk wysokich; zespół wierzby siwej i wrześni pobrzeżnej; zespół dzwonka piłkowanego i mietlicy pospolitej, podzespół z chabrem łąkowym.