Zwyczaje i obyczaje

[Natasza]

W miejscowości Postřekovo w regionie Domažlicko karnawał jest wyjątkowym wydarzeniem. Impreza trwa cztery dni, niemal wszyscy mieszkańcy biorą wtedy urlop. W sobotę odbywa się bal przebierańców, w niedzielę korowód w strojach ludowych a wieczorem zabawa. W poniedziałek jest babski bal. Najważniejszym wydarzeniem karnawału jest wtorkowy korowód masek. Tegoroczne imprezy karnawałowe w Postřekovie odbędą się w dniach od 18 do 21 lutego. (www.obecpostrekov.cz)

[Natasza]

W odległości dwóch kilometrów na południe od miasta Příbram leży górnicza gmina Bohutín, w której odbędzie się w tym roku już 85 edycja imprezy karnawałowej. Przed laty, w pierwszym pochodzie karnawałowym uczestniczyło niewielu mieszkańców. Przebierańcy chodzili po wsi zbierając przy okazji datki na nowy sprzęt gaśniczy. W miejscowych korowodach można było zobaczyć także różne alegoryczne pojazdy czy powozy konne wiozące do ślubu narzeczonych. Wierzono bowiem, że ślub w karnawale zapewni małżonkom długie i szczęśliwe życie. Karnawał zajmuje ważną pozycję w kalendarzu tutejszych imprez kulturalnych. Mieszkańcy są przekonani, że pochody karnawałowe będą odbywały się tu także za sto lat. Na tegoroczną imprezę organizatorzy zapraszają 21 lutego. (www.obec-bohutin.cz).

[Natasza]

Nieodłącznym punktem imprez karnawałowych były korowody masek, organizowane zawsze na zakończenie karnawału, czyli w przeddzień Środy Popielcowej. Przebierańcy chodzili po domach w towarzystwie muzykantów, śpiewali żartobliwe piosenki i recytowali zabawne wierszyki. Ulubioną maską był niedźwiedź symbolizujący urodzaj. Wieczorem odbywała się zwykle zabawa, która kończyła się punktualnie o północy. Wszystkie instrumenty muzyczne musiały wówczas ucichnąć i rozpoczynał się czterdziestodniowy okres postu. Także w tym roku w wielu miejscach w Czechach organizowane są korowody i zabawy karnawałowe, na przykład w skansenie Dlaskův statek w Dolánkach koło Turnova w sobotę 11 lutego.
W pochodzie karnawałowym zobaczymy różne tradycyjne maski. (www.muzeum-turnov.cz) Na typowe uroczystości karnawałowe z barwnymi korowodami masek, występami kuglarzy, muzykantów, wspaniałą ucztą i tańcami, zaprasza Czeski Krumlov w dniach od 18 do 21 lutego. (www.ckrumlov.info)

[Natasza]

Adwent zaczyna się w czwartą niedzielę przed Wigilią Bożego Narodzenia (24. 12.). W szczególności dla osób wierzących jest to czas długiego, aczkolwiek radosnego oczekiwania. Symbolem adwentu jest wieniec adwentowy, na którym w każdą niedzielę, w sumie 4 razy, wypala się jedną ze świec.

[Natasza]

Przeddzień św. Mikołaja (5. 12.) to ulubione święto dzieci. Zaraz po zmroku na ulicach rozbrzmiewają dzwonki i łańcuchy. To idzie Święty Mikołaj ze świtą diabła i anioła odwiedzić dzieci w domu. Tym grzecznym rozdają słodycze i owoce, niegrzeczne dostaną od diabła węgiel i ziemniaki. Jest stary ale wciąż żywy zwyczaj. Grupek mikołajowych można wieczorem naliczyć z odrobiną szczęścia nawet dziesiątki.

[Natasza]

W Wigilię Bożego Narodzenia (24. 12.) spędzisz święta na czeski sposób. Wigilię świętuje się przez jednodniowy post (kto pości, zobaczy wieczorem złote prosię przynoszące szczęście). Na jego zakończenie serwuje się kolację wigilijną (zupa rybna, karp smażony z sałatką ziemniaczaną). Po kolacja rodzinna podchodzi do choinki, pod którą leżą prezenty, które w Republice Czeskie rozdaje Dzieciątko Jezus. Po skończeniu wspólnego rodzinnego wieczoru tradycją jest udział w pasterce.

[Natasza]

w Czechach jest wiele specjałów bożonarodzeniowych, które wiążą się z tymi świętami. Nieodłącznie wiąże się między innymi grzane wino z przyprawami i gorący miód pitny, z potraw warto spróbować strucla wigilijnego, słodkiego białego chleba zaplecionego z kilku kawałków ciasta. Jeśli dostaniesz prawdziwe domowe ciasteczka świąteczne, których przygotowanie jest dumą każdej gospodyni, będziesz czuć się jak w raju.
Sceny z jasełek mają w Czechach długoletnią tradycję. Bywało zwyczajem, że każde domostwo miało własnoręcznie wykonaną szopkę, którą się przed Bożym Narodzenie zawsze wyciągało i rozkładało. Dzisiaj można je zobaczyć w kościołach i w muzeach. Niektóre z nich są imponujące. Np. Szopka Krýza ma 1398 figur zwierząt i ludzi, 133 z nich się porusza. Szopka jest zapisana do Księgi Rekordów Guinessa. Innym przykładem ludowej rzeźby jest Szopka Třebechovicka.

Niektóre miasta (np. Český Krumlov) organizują na Święta Bożego Narodzenia żywe szopki. Pod zamkiem Karlštejn niedaleko Pragi znajduje się muzeum szopek.

[Natasza]

Tylko jeden dzień w tygodniu wielkanocnym nosi miano wielkiego, "Wielki Piątek". Pozostałe dni określane są kolorami i tak środa jest czarna, zielony czwartek i biała sobota. W Niedzielę Palmową Czesi święcą bazie nazywając ten dzień niedzielą kwiatową. Popularną tradycją jest organizowanie w wielkim tygodniu świątecznych jarmarków, kupić tu można drewniane figurki, pisanki, cukierki oraz "pomlazke", czyli rózgę splecioną z wierzbowych gałązek. Tymi rózgami w Poniedziałek Wielkanocny chłopcy smagają dziewczyny, w zamian otrzymując pisanki lub słodycze. Do tradycyjnych czeskich potraw należą "judasze" - ciasteczka z mąki pszennej, podawane z miodem.

[Natasza]

Czeski Reflex: czas zacząć uczyć się od Polaków

Czas przestać gardzić Polakami i zacząć się od nich uczyć - pisze w obszernym artykule na temat Polski, w kontekście Euro, czeski tygodnik "Reflex". Pismo próbuje obalić czeskie stereotypy na temat północnych sąsiadów.

"Reflex" zaczyna od przywołania krążących w Czechach stereotypów i o Polsce i jej mieszkańcach: "To naród spekulantów i geszefciarzy, którzy mają wstręt do prawdziwej pracy i zamiast jedzenia eksportują trujące śmieci. To kraj zacofany i brzydki, gdzie ludzie toną w wódce i średniowiecznych przesądach religijnych.

"Jednak być może nadszedł czas zauważyć, jak zmieniła się Polska w ciągu 20 lat. I w wielu kwestiach zaczyna nas wyprzedzać" - wybija w swym artykule pt. "Nasz polski kompleks" dziennikarz i publicysta Josef Mlejnek młodszy.


Zdaniem Mlejnka Polskę nadal można scharakteryzować jako wielki plac budowy; kraj bardzo szybko się modernizuje, a gospodarka przeżywa trwały wzrost i jako jedyna w Unii Europejskiej nie poddała się recesji w latach 2008-2009. Autor zwraca uwagę, że największy udział w polskim eksporcie ma dziś przemysł maszynowy, a w przemyśle lotniczym, który - jak podkreśla Mlejnek "przez wiele lat był czeską chlubą" - Polska Czechy dogoniła, jeśli nawet nie przegoniła.

[Natasza]

Wiosna jest idealną porą roku na zorganizowanie wycieczki do Czech. Zapraszamy na tradycyjne jarmarki wielkanocne, które odbywają się w każdym czeskim mieście, na zamkach i w skansenach. Zakupimy tam piękne dekoracje świąteczne czy spróbujemy regionalnych przysmaków. Stolica Republiki Czeskiej zaprasza na barwny program świąteczny. Najpopularniejszą atrakcją jest coroczny jarmark wielkanocny, który odbywa się na placu Wacława, na Rynku Starego Miasta i na placu Republiki. W tym roku jarmark możemy odwiedzić od 16 marca do 17 kwietnia. Tylko na Rynku Starego Miasta stanie aż 90 stoisk z tradycyjnymi produktami czeskimi, między innymi z pisankami, koronkami, ozdobami wielkanocnymi, drewnianymi zabawkami czy kukiełkami. Na gości czekają nie tylko atrakcyjne produkty, lecz także bogaty program kulturalny, na przykład wystąpienia taneczne i muzyczne, pokazy rzemiosł dawnych, ozdabianie pisanek, wyplatanie rózg wielkanocnych i wyrób świeczek. Najmłodsi uczestnicy będą mogli wypróbować swych umiejętności w dziecięcej pracowni.

Jarmarki odbywają się także na terenie zamków i pałaców. Na zamku Žleby (www.zamek-zleby.cz) będzie można spróbować przysmaków świątecznych, przygotowanych według tradycyjnych przepisów. Zamek Hrádek u Nechanic (www.hradekunechanic.cz) zaprezentuje ciekawostki związane z historią świąt wielkanocnych, czeskimi i zagranicznymi zwyczajami świątecznymi. Ciekawy wielkanocny program szykują zamki: Křivoklát (www.krivoklat.cz), Kravaře (www.kravare.cz), Jánský Vrch (www.janskyvrch.cz), Žirovnice (www.zirovnice.cz), Pardubice (www.kcpardubice.cz), Ctěnice (www.zamekctenice.cz), Veltrusy (www.zamek-veltrusy.cz), Loučeň (www.zamekloucen.cz), Sovinec (www.hradsovinec.cz) i wiele innych.

Barwny program świąteczny czeka na dzieci i dorosłych w skansenach: malowanie pisanek, prezentowanie tradycji świątecznych, zdobienie pierniczków i inne atrakcje.

W podróż w dawne czasy zaprasza skansen w miejscowości Přerov nad Labem. Możemy posłuchać tu muzyki ludowej, upiec samodzielnie pierniczki, spróbować baranka wielkanocnego, wykonać tradycyjną rózgę czy ozdobić pisanki. (www.prerovnl.cz). Tradycyjną Wielkanoc na Wołoszczyźnie szykuje skansen w Rožnovie pod Radhoštěm (www.vmp.cz).

[Natasza]

24-25 lipca, Holaszowice - jarmark rzemiosł ludowych, występy zespołów folklorystycznych, program dla dzieci i konkursy, np. chwytanie karpia ręką wprost z kadzi; wieś znana jest z XVIII- i XIX-wiecznych budynków w stylu tzw. wiejskiego baroku, www.holasovice.eu;
• 13-14 sierpnia, Telcz - występy szermierzy i grajków, przedstawienia teatralne i taneczne, jarmark rzemiosł, www.telc.eu;
• 20-21 sierpnia, Trzebicz - jarmark, pochód w strojach z epoki, muzyka i tańce, a także świętowanie siódmej rocznicy wpisu zabytkowych obiektów na listę UNESCO, www.trebic.cz;
• 26-31 sierpnia, Praga - Jarmark Praski to jeden z największych festiwali folklorystycznych w Czechach, w programie m.in. występy zespołów muzycznych z całego świata, degustacja specjałów kuchni czeskiej, www.pjarmark.cz, www.prague-info.cz.